Rau cải bẹ là một loại rau rất phổ biến ở Việt Nam. Nói đến rau thì cũng có rất nhiều loại khác nhau từ su hào, cải xoong, cải xanh, súp lơ, rau cải cho đến những loại mới có mặt ở Việt Nam một thời gian ngắn như cải cầu vồng hay cải xoăn. Vì có nhiều loại bắp cải nên đôi khi bạn mắc sai lầm là điều dễ hiểu.
Ngoài dùng trong y học, hạt cải dầu còn được dùng để làm gia vị “mù tạt” và dùng ép dầu làm nguyên liệu chế biến tá dược. Rau cải bẹ hay còn gọi là cải thảo, là loại cây thảo sống hàng năm. Thân cây hình trụ nhẵn khi ra hoa có thể cao hơn 1m. Phiến lá to, rộng, gốc có rãnh sâu, lượn sóng, mép khía thô. Hoa màu vàng mọc ở nách lá và ở ngọn.
Rau cải bẹ là gì?
Cải bẹ là một loại cây thuộc nhà họ cải, có tên khoa học là Brassica juncea. Đây là loại cải có nguồn gốc từ khu vực dãy núi Himalaya của tiểu lục địa Ấn Độ và được trồng trọt từ hơn 5000 năm trước đây. Rau cải bẹ có lá hình quạt, gốc cuống lá to ôm chặt vào thân. Khi làm các món ăn, rau cải bẹ có vị cay hơi đắng và thường được dùng để muối dưa. Người Việt còn gọi cải bẹ với một số tên khác nhau như cải cay, cải sen, hay cải bẹ dưa.
Cũng như các loại cải khác, cải bẹ dưa thích hợp với khí hậu ôn hòa, mát mẻ nên vụ gieo trồng chính của nó ở nước ta là vụ đông xuân, bắt đầu gieo hạt vào tháng 9 – 10. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển, cải bẹ thích nghi với điều kiện thời tiết, nên có thể được trồng vào thời vụ khác ở nước ta, nhưng năng suất không cao bằng vụ đông xuân.
Rau cải bẹ khác với rau khác như thế nào?
Cũng như các loại cải khác, cải bẹ dưa thích hợp với khí hậu ôn hòa, mát mẻ nên vụ gieo trồng chính của nó ở nước ta là vụ đông xuân, bắt đầu gieo hạt vào tháng 9 – 10. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển, cải bẹ thích nghi với điều kiện thời tiết, nên có thể được trồng vào thời vụ khác ở nước ta, nhưng năng suất không cao bằng vụ đông xuân.
Quả thuôn dài, đầu có mũi nhọn. Hạt nhỏ, hình cầu, màu vàng hoặc nâu. Là cây được trồng hầu như ở tất cả các vùng trong cả nước, nhiều nhất ở các vùng đồng bằng sông Hồng, như ở các tỉnh Thái Bình, Hưng Yên, Hải Dương…
Những lợi ích của loại thực phẩm này
Là cây vừa có giá trị về mặt thực phẩm vừa có giá trị làm thuốc trong YHCT. Người ta thu hái các quả, để đập lấy hạt làm thuốc. Hạt cải bẹ có tên vị thuốc là bạch giới tử ( Semen Brassicae allbae) chứa chất dầu mà thành phần chủ yếu là axít béo sinapic, arachidic, crucic… , có tinh dầu, được hình thành chủ yếu sau khi thủy phân glucosid sinigrosid có trong hạt cải bởi enzym myrosinase (có trong hạt cải) để cho chất sulfat axít Kali glucose và alyl isothiacyanat (cò ngọi là tinh dầu mù tạc) có mùi đặc trưng của họ Cải.
Sản phẩm này có tác dụng kích thích da, gây sung huyết. Trên cơ sở đó làm tan các mụn nhọt, giảm đau cơ, đau dây thần kinh. Tuy nhiên nếu sử dụng thời gian dài hoặc liều cao có thể làm rộp da, hoặc gây nôn; gây viêm dạ dày, ruột, dẫn đến đau bụng.
Ngoài việc dùng trong y học, hạt cải bẹ còn được dùng để chế biến gia vị “mù tạc”; và dùng ép dầu làm nguyên liệu chế biến phụ tử.
Trước khi dùng, tùy theo yêu cầu có thể tiến hành chế biến theo một số phương pháp vi sao, sao đen, sao vàng.
Rất có ích trong việc sử dụng làm thuốc y học cổ truyền
Theo YHCT, bạch giới tử có tác dụng ôn phế, trừ đàm hàn, giảm đau; tiêu thũng, tán kết, thông kinh lạc, hành khí, lợi khí. Dùng trị ho hàn, nhiều đờm, suyễn tức, khó thở, sườn ngực đau trướng, xương khớp tê đau.
Liều dùng, ngày 3 – 9g, dạng thuốc sắc hoặc hoàn, tán. Kiêng kỵ, phế hư, ho khan. Không nên sử dụng thời gian dài hoặc liều cao.
Hạt cải bẹ có thể chữa được nhiều bệnh
Trị ho đờm, suyễn kéo dài, hạt cải bẹ, hạt cải củ, cò ngọi là lai phục tử (Semen Raphani), quả tía tô, cò ngọi là tô tử (Fructus Perillae frutescentis), đồng lượng 6 – 9g, dưới dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột.
Trị mụn nhọt sưng đau, đau họng, hạt cải bẹ 9g vi sao, nghiền mịn; thêm chút nước, quấy đều tạo thành dạng hồ nhão, lấy bông sạch chấm thuốc; bôi vào nơi sưng đau, nếu đau họng thì bôi quanh vùng ngoài yết hầu, nếu nhọt bọc; hoặc viêm hạch lâm ba thì bôi chỗ sưng, làm nhiều lần trong ngày .
Trị đau đầu, hạt cải bẹ 8g, vi sao, tán mịn, mặt khác lấy 10g gừng tươi, rửa sạch, thái phiến, giã nát, vắt lấy nước cốt. Đem bột hạt cải bẹ trộn đều với nước gừng, rồi bôi vào vùng gáy.
Trên đây là những chia sẻ mà chúng tôi muốn gửi tới các bạn. Xin cảm ơn các bạn đã đọc bài viết.
